Hỏi: Chánh nghiệp là gì?
Đáp:
• Chánh = chân chánh;
• Nghiệp = những hành động tạo nghiệp.
Chánh nghiệp = những hành nghiệp chân chánh.
Hỏi: Như thế nào là hành động tạo nghiệp?
Đáp: Khi thân – khẩu – ý có sự cố ý hành động một việc gì thì đó là đang tạo nghiệp.
Hỏi: Như thế nào là chánh nghiệp?
Đáp: Những hành động của thân – khẩu – ý đi kèm với tâm vô tham – vô sân – vô si thì tạo ra những hành nghiệp chân chánh = chánh nghiệp.
Hỏi: Có bao nhiêu thiện nghiệp dục giới?
Đáp: Có 8 thiện nghiệp dục giới.
Hỏi: Những thiện nghiệp nào đi kèm trí tuệ?
Đáp:
- Thiện nghiệp có hỷ, tương ưng trí cần hỗ trợ;
- Thiện nghiệp có hỷ, tương ưng trí không cần hỗ trợ;
- Thiện nghiệp không hỷ, tương ưng trí cần hỗ trợ;
- Thiện nghiệp không hỷ, tương ưng trí không cần hỗ trợ.
Hỏi: Những thiện nghiệp nào không có trí?
Đáp:
- Thiện nghiệp có hỷ, không có trí cần hỗ trợ;
- Thiện nghiệp có hỷ, không có trí không cần hỗ trợ;
- Thiện nghiệp không hỷ, không có trí cần hỗ trợ;
- Thiện nghiệp không hỷ, không có trí không cần hỗ trợ.
Hỏi: Thế nào là thiện nghiệp có hỷ có trí? Thế nào là thiện nghiệp không hỷ không trí?
Đáp:
• Khi làm việc gì mà mình thích thú với nó là có hỷ;
• Mình biết việc làm này có để lại quả báo là có trí;
• Khi làm mà tâm không thích thú là không hỷ;
• Khi làm mà không biết việc làm này sẽ để lại quả báo là không có trí.
Hỏi: Thế nào là cần hỗ trợ? Thế nào là không cần hỗ trợ?
Đáp: Có người khác thúc giục mới chịu làm là cần hỗ trợ. Mình tự giác làm không cần thúc giục là không cần hỗ trợ.
Hỏi: Có hỷ với không có hỷ sẽ khác nhau như thế nào?
Đáp: Có hoan hỷ với việc thiện thì quả phước sẽ mau trổ và thù thắng hơn là việc thiện mà không hoan hỷ.
Hỏi: Có trí và không có trí thì khác nhau như thế nào?
Đáp:
• Có hiểu biết về việc thiện mình đang làm thì quả phước là: vật chất + trí tuệ.
• Không hiểu biết về việc thiện mình đang làm thì quả phước là: vật chất + ngu dốt.
Hỏi: Có hỗ trợ và không hỗ trợ thì khác nhau như thế nào?
Đáp:
• Có sự thúc giục mới làm thì quả phước cũng cần hỗ trợ mới trổ thành công nhờ có người giúp đỡ.
• Không cần thúc giục thì quả phước đến tự nhiên, không cần trợ giúp.
Hỏi: Như thế nào thì là tà nghiệp?
Đáp: Những hành động của thân – khẩu – ý đi kèm với tâm tham – sân – si thì tạo ra tà nghiệp.
Hỏi: Có mấy tâm tham?
Đáp: Có 8 tâm tham.
Hỏi: Tham thì tương ưng với gì?
Đáp: Với tà kiến và ngã mạn.
Hỏi: Thế nào là tham với tà kiến?
Đáp:
• Tham thọ hỷ tương ưng tà kiến không cần hỗ trợ;
• Tham thọ hỷ tương ưng tà kiến cần hỗ trợ;
• Tham thọ xả tương ưng tà kiến không cần hỗ trợ;
• Tham thọ xả tương ưng tà kiến cần hỗ trợ.
Hỏi: Thế nào là tham tương ưng ngã mạn?
Đáp:
• Tham thọ hỷ tương ưng ngã mạn cần hỗ trợ;
• Tham thọ hỷ tương ưng ngã mạn không cần hỗ trợ;
• Tham thọ xả tương ưng ngã mạn cần hỗ trợ;
• Tham thọ xả tương ưng ngã mạn không cần hỗ trợ.
Hỏi: Có mấy tâm sân?
Đáp: Có 2 tâm sân:
• Sân có trợ;
• Sân không trợ.
Hỏi: Có mấy tâm si?
Đáp: Có 2 tâm si:
• Si phóng dật;
• Si hoài nghi.
Hỏi: Thân tạo được những chánh nghiệp gì?
Đáp: Thân tạo được 3 chánh nghiệp:
• Không sát sinh;
• Không trộm cắp;
• Không tà dâm;
Hỏi: Khẩu tạo được những chánh nghiệp gì?
Đáp: Khẩu tạo được 4 chánh nghiệp:
• Không nói dối;
• Không nói chia rẽ;
• Không nói tạp thoại;
• Không nói thô tục;
Hỏi: Ý tạo được những chánh nghiệp gì?
Đáp: Ý tạo được 3 chánh nghiệp:
• Không tham lam;
• Không sân hận;
• Không tà kiến;
Hỏi: Thân tạo được mấy tà nghiệp?
Đáp: 3 tà nghiệp:
• Sát sinh;
• Trộm cắp;
• Tà dâm.
Hỏi: Khẩu tạo được mấy tà nghiệp?
Đáp: 4 tà nghiệp:
• Nói dối;
• Nói chia rẽ;
• Nói thô tục;
• Nói nhảm nhí.
Hỏi: Ý tạo được mấy tà nghiệp?
Đáp: 3 tà nghiệp:
• Tham lam;
• Sân hận;
• Tà kiến.
Hỏi: Hành động bố thí thường đi kèm với tâm gì?
Đáp: Vô tham, vô sân, vô si.
Hỏi: Có người bố thí nhưng họ không tin rằng có quả báo của việc bố thí đó thì đi kèm với tâm gì?
Đáp: Vô tham, vô sân.
Hỏi: Hành động sát sinh thường đi kèm với tâm gì?
Đáp: Tâm sân.
Hỏi: Giữ giới thường đi kèm với tâm gì?
Đáp: Vô tham, vô sân, vô si.
Hỏi: Cung kính đi kèm với tâm gì?
Đáp: Vô tham, vô sân, vô si.
Hỏi: Cung kính nhưng không hiểu biết về đối tượng cung kính thì đi kèm tâm gì?
Đáp: Vô tham và vô sân.
Hỏi: Như thế nào là thân hành bố thí?
Đáp: Là tự tay mình làm việc bố thí.
Hỏi: Như thế nào là khẩu hành bố thí?
Đáp: Là sai bảo, khuyến khích, tán thán người khác bố thí.
Hỏi: Như thế nào là ý hành bố thí?
Đáp: Là hoan hỉ với việc bố thí của mình hoặc người khác.
Hỏi: Thế nào là thân hành sát sinh?
Đáp: Tự mình sát sinh.
Hỏi: Thế nào là khẩu hành sát sinh?
Đáp: Sai khiến người khác sát sinh.
Hỏi: Thế nào là ý hành sát sinh?
Đáp: Là tâm thỏa mãn khi thấy người khác sát sinh.
Hỏi: Khi hành thiền thì đi kèm với tâm gì?
Đáp: Vô tham; Vô sân; Vô si.
Hỏi: Hành thiền là chánh nghiệp của thân, của khẩu hay của ý?
Đáp: Của ý.
Hỏi: Thế nào là nghiệp nhân?
Đáp: Nghiệp nhân là hành động tạo nghiệp.
Hỏi: Thế nào là nghiệp quả?
Đáp: Nghiệp quả là thọ quả báo.
Hỏi: Khi nào thì nghiệp mới cho quả?
Đáp: 3 giai đoạn cho quả:
• Ở kiếp này;
• Ở kiếp sau;
• Ở nhiều kiếp về sau.
Hỏi: Khi thiện nghiệp cho quả thì sẽ như thế nào?
Đáp:
• Mắt thấy cảnh hài lòng;
• Tai nghe âm thanh hài lòng;
• Mũi ngửi hương hài lòng;
• Lưỡi nếm vị hài lòng;
• Thân xúc chạm hài lòng;
• Ý biết cảnh hài lòng;
• Tiếp nhận cảnh hài lòng;
• Suy xét cảnh hài lòng.
Hỏi: Khi ác nghiệp cho quả thì như thế nào?
Đáp:
• Mắt thấy cảnh không hài lòng;
• Tai nghe âm thanh không hài lòng;
• Mũi ngửi hương không hài lòng;
• Lưỡi nếm vị không hài lòng;
• Thân xúc chạm không hài lòng;
• Ý biết cảnh không hài lòng;
• Tiếp nhận cảnh không hài lòng;
• Suy xét cảnh không hài lòng.
Hỏi: Được sinh làm người là quả của nghiệp gì?
Đáp: Quả của dục giới thiện nghiệp.
Hỏi: Sinh làm súc sinh là quả của nghiệp gì?
Đáp: Là quả của dục giới bất thiện nghiệp.
Hỏi: Trong một kiếp sống mình tạo ra bao nhiêu nghiệp?
Đáp: Tạo ra vô số nghiệp.
Hỏi: Khi chết sẽ có bao nhiêu nghiệp dẫn đi tái sinh?
Đáp: Chỉ có một nghiệp duy nhất.
Hỏi: Những nghiệp còn lại thì làm gì?
Đáp: Những nghiệp còn lại trở thành trì nghiệp – duy trì hỗ trợ cho kiếp sống đó.
Hỏi: Nghiệp bất thiện có trổ quả được ở cõi trời không?
Đáp: Không.
Hỏi: Nghiệp thiện có trổ quả được ở cõi địa ngục không?
Đáp: Không.
Hỏi: Ở cõi trời có tạo được bất thiện nghiệp không?
Đáp: Có.
Hỏi: Ở cõi địa ngục có tạo được thiện nghiệp không?
Đáp: Chủ yếu là không; có thể tạo được ý nghiệp nếu đủ nhân duyên.
Hỏi: Nghiệp thiện và nghiệp bất thiện có trổ quả ở cõi người không?
Đáp: Có.
Hỏi: Cõi người có tạo được nghiệp thiện và nghiệp bất thiện không?
Đáp: Có.
Hỏi: Tà nghiệp lớn nhất là nghiệp gì?
Đáp: Là nghiệp tà kiến cố định:
• Vô nhân tà kiến;
• Vô quả tà kiến;
• Vô hành tà kiến.
Hỏi: Chánh nghiệp lớn nhất là nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp siêu thế:
• Tứ Thánh đạo;
• Tứ Thánh quả.
Hỏi: Cực trọng ác nghiệp là nghiệp gì?
Đáp: Ngũ nghịch trọng tội.
Hỏi: Cực trọng thiện nghiệp là nghiệp gì?
Đáp: Ngũ thiền đáo đại.
Hỏi: Khi chết nghiệp nào sẽ ưu tiên trổ quả trước?
Đáp: Nghiệp nào nặng nhất sẽ trổ quả trước.
Hỏi: Thứ tự nặng nhẹ của nghiệp như thế nào?
Đáp:
- Cực trọng nghiệp;
- Cận tử nghiệp;
- Tích lũy nghiệp;
- Thường nghiệp.
Hỏi: Nếu có cả cực trọng thiện nghiệp và cực trọng ác nghiệp thì nghiệp nào sẽ trổ quả trước?
Đáp: Cực trọng ác nghiệp trổ quả trước.
Hỏi: Tại sao ác nghiệp cực trọng lại trổ quả trước?
Đáp: Vì ác nghiệp cực trọng cắt đứt quả của thiện nghiệp.
Hỏi: Nghiệp thiện nào có thể cắt đứt được quả của ác nghiệp?
Đáp: Nghiệp thiện siêu thế Thánh đạo – Thánh quả có thể cắt đứt quả của ác nghiệp.
Hỏi: Một người đắc thiện nghiệp siêu thế rồi thì có thể tạo cực trọng ác nghiệp nữa không?
Đáp: Vị đó không thể tạo được ác nghiệp cực trọng nữa.
Hỏi: Cận tử thiện nghiệp và cận tử ác nghiệp thì nghiệp nào trổ quả lúc tái sinh?
Đáp:
• Tâm ô nhiễm nặng thì ác nghiệp trổ quả;
• Tâm thanh tịnh thì thiện nghiệp trổ quả.
Hỏi: Tích lũy thiện nghiệp và tích lũy ác nghiệp bằng nhau thì nghiệp nào trổ quả lúc cận tử?
Đáp:
• Tâm ô nhiễm nặng thì ác nghiệp trổ quả;
• Tâm thanh tịnh thì thiện nghiệp trổ quả.
Hỏi: Nghiệp loại thường thiện và nghiệp loại thường ác như nhau thì nghiệp nào trổ quả lúc cận tử?
Đáp:
• Tâm ô nhiễm nặng thì ác nghiệp trổ quả;
• Tâm thanh tịnh thì thiện nghiệp trổ quả.
Hỏi: Khi nào thì mới hết tạo nghiệp?
Đáp: Khi nào hết vô minh thì mới hết tạo nghiệp.
Hỏi: Một người hành thiền nhận biết hơi thở vào ra thì đang tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp dục giới.
Hỏi: Một hành giả đang niệm ân Đức Phật– Đức Pháp – Đức Tăng thì đang tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp dục giới.
Hỏi: Một Phật tử cố gắng giữ giới thanh tịnh thì đang tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp dục giới.
Hỏi: Một người chú tâm nghe giảng pháp thì đang tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp dục giới.
Hỏi: Thấy người khác làm thiện phước mình tùy hỷ theo thì tạo được nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp dục giới.
Hỏi: Một thiền giả đang nhập sơ thiền, nhị thiền, tam thiền, tứ thiền thì đang tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp sắc giới.
Hỏi: Một hành giả đang nhập vào các tầng thiền vô sắc: Không vô biên xứ, Thức vô biên xứ, Vô sở hữu xứ, Phi tưởng phi phi tưởng xứ thì đang tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp vô sắc giới.
Hỏi: Một hành giả nhập thiền diệt thọ tưởng định thì đang tạo nghiệp gì?
Đáp: Không tạo nghiệp.
Hỏi: Một hành giả đang thực hành thiền tuệ Vipassanā thì đang tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp dục giới.
Hỏi: Nghiệp thiện dục giới khi trổ quả sẽ như thế nào?
Đáp: Là được hưởng những cảnh hài lòng tốt đẹp ở các cõi thiện dục giới (nhân – Thiên).
Hỏi: Quả của thiện nghiệp sắc giới khi trổ quả sẽ như thế nào?
Đáp: Hóa sinh về cõi Phạm Thiên Sắc Giới.
Hỏi: Quả của nghiệp vô sắc khi trổ quả thì như thế nào?
Đáp: Hoá sinh vào cõi Phạm Thiên Vô Sắc.
Hỏi: Muốn an vui hạnh phúc ở cõi nhân-Thiên thì tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp dục giới.
Hỏi: Muốn sinh về Phạm Thiên giới thì tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp sắc giới.
Hỏi: Muốn sinh về cõi vô sắc thì tạo nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp vô sắc.
Hỏi: Muốn giải thoát tam giới thì phải tạo thiện nghiệp gì?
Đáp: Thiện nghiệp siêu thế.
Hỏi: Tạo thiện nghiệp siêu thế như thế nào?
Đáp: Hành thiền tuệ Vipassanā đến mức thuần thục chín mùi thì sẽ chứng đắc Đạo – Quả thì đó là thiện nghiệp siêu thế.
Hỏi: Một vị chứng đắc đạo quả A La Hán rồi thì thường tạo nghiệp gì?
Đáp: Không còn tạo bất cứ một nghiệp gì.
